Historie 

De TCS Marathon van Amsterdam bestaat al meer dan veertig jaar. De geschiedenis gaat echter verder terug dan in 1975, want daarvoor werden er ook marathons gelopen, met die van 1928 op de Olympische Spelen als bekendste.

Lees hieronder de historie van de TCS Amsterdam Marathon. Wil je een terugblik over eerdere edities lezen? Klik dan hier.

De eerste officiële marathon ter wereld was op de Olympische Spelen van 1896 in Athene – toen nog over veertig kilometer. In Nederland waren in de jaren daarvoor ook al langeafstandswedstrijden geweest, maar die werden nog geen marathon genoemd. Vooral in 1893 waren die lopen erg populair, maar dan onder de naam ‘go as you please race’. Daarmee werd bedoeld dat de deelnemer zelf mocht weten of hij ging wandelen of hardlopen.

De meeste van die wedstrijden waren een kilometer of tien lang, maar voor de echte liefhebbers werden soms monsterroutes gemaakt. Zo organiseerde de Amsterdamsche Athletische Club op 26 augustus 1893 een wedstrijd van 85 kilometer lang – de oudste melding in ons land van een langeafstandsloop. Koningin Emma had zelfs een medaille uitgeloofd voor de winnaar, die aan de Amsterdamse loper Gerard Adolfs werd overhandigd nadat hij na bijna negen uur als eerste de finish passeerde.
De eerste keer dat Amsterdam een échte marathon organiseerde, was in 1916. Start en finish waren in het Sportpark, de voorganger van het Olympische Stadion. Louwe Huizinga uit Groningen werd eerste.

In de jaren 20 hadden alle Amsterdam marathons met de Olympische Spelen te maken. De editie van 1920 was de selectie voor de Spelen in Antwerpen. Vier jaar later streden vijf atleten om naar Parijs te gaan, maar deze marathon van Utrecht naar Amsterdam was een organisatorische bende. In 1927 organiseerde de Amsterdamsche Veld-Athletiek Club een marathon als voorbereiding op de Spelen een jaar later in het Olympisch Stadion.
De beroemdste marathon van Amsterdam was die van 1928 als onderdeel van de Olympische Spelen. Vanuit 23 verschillende landen waren er 69 deelnemers, waarbij de Algerijn Boughera El Ouafi, overigens lopend met een Frans paspoort, de snelste was. De Nederlanders presteerden matig met Henri Landheer als beste op de dertigste plaats.

In de jaren 30 waren er opvallend veel marathons in Amsterdam, georganiseerd door het uiterst populaire tijdschrift Het Leven. Start en finish vonden altijd plaats in het Olympisch Stadion – met 1931 als uitzondering. Het was een populair evenement in die tijd, maar door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kwam hieraan een einde. De enige keer tot 1975 dat Amsterdam nog eens een marathon zag, was in 1956 toen het nationaal kampioenschap in de omgeving werd gelopen.

Het initiatief voor de Amsterdamse marathon lag bij Ger van Nesse van AV’23, die in 1974 voor het eerst contact opnam met de gemeente Amsterdam. Nadat hij in november 1974 tot clubvoorzitter werd verkozen begonnen de voorbereidingen, samen met de andere Amsterdamse atletiekverenigingen. De marathon van 1975 zou mooi aansluiten bij de gelijktijdige viering van het 700-jarig bestaan van Amsterdam.

In 1975 deden ruim 300 lopers mee aan de eerste officiële editie van de TCS Amsterdam Marathon. Veertig jaar later zijn de aantallen onvoorstelbaar gegroeid. De historische band met het Olympisch Stadion begon in 1928 en heeft zich alleen maar verdiept.

Van 300 deelnemers naar de grootste van het land

Start en finish dat jaar waren in het Olympisch Stadion, zoals de marathon en dit stadion inmiddels onlosmakelijk aan elkaar zijn verbonden. Van 1979 tot en met 2000 was dat echter niet het geval, omdat het stadion in die tijd zeer vervallen was, dreigde te worden gesloopt en uiteindelijk eind vorige eeuw werd gerenoveerd. In die periode waren start en finish in 1997 voor één keer in het Olympisch Stadion als laatste activiteit voor de renovatie begon.

De groei van het evenement sinds 1975 is onvoorstelbaar. Ruim 300 lopers deden mee aan die eerste editie, wat toen een nationaal record was voor een hardloopwedstrijd in Nederland. Het is een aantal, dat in vergelijking met onze tijd helemaal niets meer voorstelt, want in 2014 schreven zich 12.217 mensen in voor de marathon – ruim veertig keer zoveel als in 1975! Om het nog niet hebben over de overige lopen, die in de loop der jaren zijn toegevoegd aan het programma. Tijdens de 40e TCS Amsterdam Marathon worden in totaal 45.000 deelnemers verwacht met 105 verschillende nationaliteiten. En dat is 150 keer zoveel als in 1975…
In 2014 verscheen een studie naar de economische impact van de marathon, de tevredenheid van de deelnemers en de gezondheidseffecten. In dit onderzoek van Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Inholland en het sporteconomische adviesbureau Sport2B bleek dat de TCS Amsterdam Marathon is uitgegroeid tot één van de grootste participatiesportevenementen van het land. Als meest positieve aspect noemden de deelnemers de finish in het Olympisch Stadion.

Zo is de TCS Amsterdam Marathon in die veertig jaar spectaculair gegroeid in organisatie en aanzien: van 300 deelnemers naar 45.000. Verder heeft de historische band met het Olympisch Stadion zich alleen maar verdiept – met de plek waar al in 1928 de olympische marathon plaatsvond.

 Bron foto’s: geheugenvannederland.nl